یادداشتهای پراکنده یک معلم

هرچیز ثابت، بی گمان، علم از روی تحقیق، بصیرت، اعتقاد مذهبی:

کرد مردی از سخن‌دانی سال              حق و باطل چیست ای نیکو مقال

گوش را بگرفت و گفت این باطل است          چشم حق است و یقینش حاصل است

مولوی

در اصطلاح، ‌عبارت است از اعتقاد ثابت و قطعی انسان به امری كه مطابق با واقع بوده و با هیچ شبهه­ ای، هر قدر هم قوی، قابل زوال نباشد.(ر.ک: مرآه العقول، ص354) یقین دارای سه مرحله «علم الیقین»، «عین الیقین» و «حق الیقین » است.

هر آن که علم یقین از کلام او بشنید           یقین بدان که ببیند به عین عین یقین

امیرمعزی

پایه و اساس « یقین » علم و معرفت می ­باشد . با علم و معرفت «ایمان و اعتقاد» شکل می­ گیرد؛ علمی که از ذهن و شعور ظاهری بگذرد و بر دل نشیند و مشهود قلب گردد، یعنی دانشی که از مرز علم حصولی عبور کرده و به علم حضوری و شهود قلبی برسد. هرچه مراتب و درجات «معرفت» بیشتر گردد، ایمان نیز قوی گردیده و به مرتبه «تقوا» می­ رسد. تکامل روز افزون معرفت به خدا سبب سیر انسان از مرحله« تقوا» به مرتبه «یقین» می ­شود .

امام رضا(ع) می­ فرمایند:‌ «ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است. تقوا یک درجه بالاتر از ایمان و یقین یک درجه بالاتر از تقوا است. میان بندگان چیزی کمتر از یقین تقسیم نشده است.»(اصول كافي ، ج3 ، ص88) قرآن مجيد راه رسيدن به يقين را عبادت مي­ داند: «واعبد ربّك حتي يأتيك اليقين؛ پروردگارت را عبادت كن تا به يقين برسي.» (سوره حجر، آیه 99)